।। श्रीराम ।।
समर्थ रामदास स्वामी यांचे अपरिचीत वाङ्मय
षड्रिपु निरूपण
समास सहावा-प्रपंच निरूपण
प्रपंच साहवा वैरी परत्र
अंतरी दुरीं ।
अवघा तोचि तो जाला तेणें
देव दुरावला ।।१।।श्रीराम।।
पदार्थी बैसली बुध्दि
शुध्दि नाहीं परत्रिची ।
प्रपंच शेवटी कैंचा गेल्या
देहेच हातिंचा ।।२।।श्रीराम।।
देव तो राहिला दूरीं ऐसा
वैरी प्रपंच हा ।
बाळत्वी छंद मायेचा खेळतां
राहिला दुरीं ।।३।।श्रीराम।।
लागला छंद पोरांचा
क्षणक्षण चुकावितो ।
सांगते माय मानेना लिहीना
ना घरी असे ।।४।।श्रीराम।।
हाणिती मारिती पोरें रडतो
पडतो बहू ।
सोशितो आपुल्या जीवें
खेळासाठीं मुलांकडे ।।५।।श्रीराम।।
काहींसा शाहणा जाला
शिकवीला परोपरी ।
लोभानें लग्नही केलें
वोढला सासुऱ्याकडे ।।६।।श्रीराम।।
नोवरी आवडे जीवीं
नटावेंसें मनी उठे ।
तारूण्य बाणतां अंगी कामलोभेंचि
भूलला ।।७।।श्रीराम।।
खेळ तो राहिला मागें काम तो
पडिला पुढे ।
मोहिला शक्तीनें प्राणी
तीजवांचोनि नावडे ।।८।।श्रीराम।।
उदंड जाहलीं पोरें खर्च तो
वाढला पुढें ।
उद्वेग लागला जीवा
मेळवीतां मिळेचिना ।।९।।श्रीराम।।
उदंड करंटा जाला हिंडे
चहुंकडे फिरे ।
प्रीति ते राहिली मागें
अशक्त जाहला बहू ।।१०।।श्रीराम।।
फिटेना रिण ते वाढे
ताडातोडी चहूंकडे ।
मिळेना अन्न ना वस्त्र
वृध्दाप्ये खंगला बहु ।।११।।श्रीराम।।
कष्टला शेवटां मेला गेला
प्रपंच हातिंचा ।
घातला मागुती जन्मा ऐसा
वैरी प्रपंच हा ।।१२।।श्रीराम।।
जन्मासि घातलें देवें काय
येऊनि साधिलें ।
भुलले चुकले देवा प्रपंच
घातकी पहा ।।१३।।श्रीराम।।
आधींच
सर्व जाणावें काय येतें समागमें ।
निर्वाणीं
अंतिचा देवो काणी येकें चुकों नये ।।१४।।श्रीराम।।
घर
घांव ठाव माझा वाडे शेत मळे गुरें ।
पुत्र
कन्या वधू माझी सर्व सांडोनि चालिला ।।१५।।श्रीराम।।
माझें
माझें म्हणे वेडा स्वार्थबुध्दी बहूतसी ।
सर्व
सांडोनि गेला रे येकायेकीं उठोनियां ।।१६।।श्रीराम।।
प्रपंचे
भुलला प्राणी व्यर्थ आयुष्य वेंचलें ।
देव
ना धर्म कांही ऐसा हा साहवा रिपु ।।१७।।श्रीराम।।
प्रपंचाकारणें
कष्टी सर्वस्वें वेंचला जिवें ।
कांहिच
संचिले नाहीं शेवटीं हात झाडिला ।।१८।।श्रीराम।।
अपेशीं
सदाचा जाला मायाजळेंचि भूलला ।
आपुलें
मानिलें जें जें तें तें सर्वत्र राहिलें ।।१९।।श्रीराम।।
जाहला
खोत पापाचा सर्वांच पाप घेतलें ।
यातना
भोगणें लागे चुकला शाहणा कसा ।।२०।।श्रीराम।।
आधींच
जाणिजे सर्व विवेकी त्यास बोलिजे ।
प्रपंच
नाथिला वा रे वैरी हा सोडिला कसा ।।२१।।श्रीराम।।
सर्वांसि
योग साधना पुण्य उदंड पाहिजे ।
सहस्त्रमाजिं
तो एक ज्ञानवैराग्य नेटका ।।२२।।श्रीराम।।
षड्रिपू
जिंकिले जेणें तोचि ज्ञानी महाभला ।
दिक्षेनें
उध्दरी लोकां वैरागी तो उदासिनु ।।२३।।श्रीराम।।
इति
प्रपंच निरूपणं ।।श्रीराम।।
।। जय जय रघूवीर समर्थ ।।
कोणत्याही टिप्पण्या नाहीत:
टिप्पणी पोस्ट करा